Sivas'tan 37 Km Hafik, Ordan Sola Sap 61 Km Sonra Karşına Çıkan İlk Şirin İlçe DOĞANŞAR
Doğanşar'ın antik adı HYPSELE'dir. Kelime İpsile şeklinde telaffuz edilerek günümüze kadar gelmiştir. Doğanşar ve çevresinin Osmanlı dönemindeki ismi TOZANLI idi. Kaza merkezi İpsile olarak anılırken geneli kaynakların tamamında Tozanlı Kazası veya Tozanlı Nahiyesi şeklinde adlandırılmıştır. İpsile ve çevresi bu ismi, Tozan Bey ve aynı isimle anılan cemaattan almıştır. Tozan Bey, 1455 öncesinde yörede idarî ve askerî yetkilidir. Aynı nahiyedeki bir grup köyün hem malikane hem de divanî gelirlerini elinde bulundurmaktaydı. Tozanlı cemaatinin lideri durumundaydı. 1
1940 tarihinde nahiye merkezine de Tozanlı adı verilmiş. Ancak, bu ismin pek kullanılmadığı görülmekte. 2 1960 tarihinde İpsile adı Doğanşar olarak değiştirildi. Doğanşar; yeni doğan şehir, memleket demektir.
Doğanşar, Hitit ve Romalılardan sonra 395 tarihinden itibaren Doğu Roma yani Bizans İmparatorluğu yönetiminde kaldı. 1071 tarihinden itibaren İpsile'nin etrafındaki bütün yerleşim merkezleri Türkler tarafından fethedildi, yeni köy ve mezralar kuruldu.
Doğanşar, 1071 sonrasında sırasıyla Danişmentli, Anadolu Selçuklu, Eratna ve Kadı Burhanettin Ahmet tarafından yönetildi. Kadı Burhanettin Ahmet Devleti zamanında Doğanşar yöresi Tozan Bey'in elindeydi. Tozan Bey'in 1355'lerden itibaren bölgenin askeri ve idari yetkilisi olduğu anlaşılmakta. 1398'de Kadı Burhanettin'in öldürülmesi üzerine Doğanşar Osmanlı devletine bağlandı. 1402'deki Timur istilasıyla Doğanşar bu kez Kızıl Ahmetliler Beyliği yönetimi altına girdi. Osmanlı padişahı II. Murat'ın 1424 tarihinde Kızıl Ahmetlileri ortadan kaldırmasıyla Doğanşar yöresi kesin olarak Osmanlı yönetimine katıldı.
1455 tarihinde Tozanlı / Doğanşar'da ilk tahrir (yazım) yapıldı. 1455, 1485, 1520 ve 1574 sayımlarından anlaşıldığına göre yöre uzun süre önce Tozan Bey'in oğulları İbrahim, Hazar, Hasan, Kasım ve Osman tarafından daha sonra ise Tozan Bey'in torunlarınca yönetilmiştir. 4
İpsile, çok sağlam bir kaleye sahip olduğu için 1460'a kadar fethedilemedi. 1460 - 61'deki Fatih Sultan Mehmet'in Trabzon seferi sonrasında İpsile kalesinin teslim olduğu anlaşılmakta.
1834 tarihinde İpsile / Doğanşar ve köylerinde muhtarlık teşkilatı kuruldu. Her mahalleye birinci ve ikinci muhtar adıyla ikişer muhtar tayin edildi. İpsile'de oluşturulan mahallelerin isimleri; Cami-i Kebir, Cincioğlu, Çay-ı Kebir, Çay-ı Sagir , Dervişoğlu, Kale ve Ömerağa Mahallesi'dir.
İpsile / Doğanşar, asırlarca Tokat'a bağlı idi. 1831 tarihinde halk Sivas'a bağlanmak için istekte bulundu. 28 Rebiülevvel 1247 / 06.09.1831'de İstanbul bu isteği kabul etmedi. Tozanlı / Doğanşar'ın eskiden beri olduğu gibi Tokat'a bağlı olmasını ve Sivas tarafından hiçbir suretle müdahalede bulunulmamasını emretti. 5 Sonraki yıllarda Doğanşarlıların isteğini haklı bulan İstanbul, kazanın Sivas'a bağlanmasını kararlaştırdı. 1870'te Doğanşar'ın Sivas'a bağlı olduğu görülmekte. 6 1872'de Hafik'in ilçe haline getirilmesi üzerine Hafik'e bağlanan Doğanşar, 1906'da Reşadiye'nin ilçe olmasıyla bir ara buraya bağlandı. 7 Kısa bir süre sonra tekrar Hafik'in nahiyesi oldu.
Doğanşar'da nahiye teşkilatı 1970'lere kadar devam etti. Türkiye genelinde nahiye teşkilatının kaldırılması üzerine Doğanşar bucak merkezi olarak hüviyetini devam ettirdi. Asırlarca Tozanlı / İpsile'ye bağlı olan köylerin bir kısmı, 1906 ve 1937 tarihlerinde Reşadiye'ye, 1954 tarihinde Almus'a, 1968 tarihinde Hafik'e bağlandılar.
Doğanşar, tarihinin en kötü günlerini 1939 depreminde yaşadı. Erzincan depreminde Doğanşar'da 300'den fazla insan hayatını kaybetti. Ev, ahır ve samanlıklar kullanılamaz hale geldi. Çok sayıda hayvan telef oldu.
Doğanşar, uzun ve yorucu bir çalışmanın neticesinde 09.05.1990 tarihinde ilçe oldu. Bu uğurda verilen mücadele başlı başına bir kitap konusudur. Doğanşar'ın ilçe olabilmesi için sayısız insan emek sarf etti. Kendilerini şükranla anmaktayız.
- Tags:
- Borough,Landmark & Historical Place,City
- Category:
- Borough